Door de ogen van een ervaringswijze

Ooit, lang geleden, ben ik in het kader van mijn stage een maatje geweest van een toen dakloze man. De zelfkant van de samenleving intrigeerde me. Hoe kon je in een zo andere wereld belanden? Het doel was gewoon gezellig contact zonder doel noch bestemming. De eerste keer dat ik mijn maatje ontmoette was op het Neude in Utrecht. Hij scandeerde mijn naam terwijl ik aan kwam lopen en ik voelde enige gêne. Op het terras begon hij te vertellen over zijn leven, zijn dakloze tijd en alcoholisme, terwijl hij een biertje bestelde. Ik herinner me goed dat ik in de reddersrol wilde schieten en hem aan wilde sporen om toch een alternatief drankje te kiezen. Ik was immers de hulpverlener, hoe kon ik dan gewoon van mens tot mens een biertje drinken met een man die onder andere dakloos werd door alcoholproblemen. Gedurende ons samenzijn en door de gesprekken met mijn stagebegeleider en andere maatjes kwam ik tot de conclusie dat ik gewoon mocht en kon zijn. Een proces dat niet zonder vallen en stoten ging. Tijdens mijn reis met deze bijzondere man mochten de maatjes naar een interactief toneelstuk. Het stuk werd gespeeld door een dakloze man die met simpele props zijn verhaal bracht. Een gewone man met een gezin, een goede baan en alles wat zijn hart begeerde. Totdat een scheiding een niet voorziene vertakking veroorzaakte in zijn leven. Hij gleed weg en de ellende nam toe, tot het moment dat hij zijn gezin wat wilde aandoen. Het stuk maakte indruk op me. Is de lijn tussen een ‘normaal’ of ‘destructief leven niet flinterdun? Onder de juiste omstandigheden kunnen we klaarblijkelijkallemaal aan de zelfkant van de maatschappij komen. Als er al zoiets als een zelfkant bestaat?

Wat je meemaakt als mens vormt je en creëert je pad. De stukjes in mijn vorming hebben geleid tot de spiegelreflectiemethode. Een methode die we elke dag met en voor elkaar bouwen. 

Een stukje dat we proberen te bouwen is het effectief benutten van ervaringswijsheid. De rugzak van een ervaringswijze benutten door het in te zetten als spiegel. Wat kunnen zij ons leren door hun vragen, welke wijsheid komt er mee in de vraagstelling, welke lessen kunnen we daaruit leren en meenemen naar ons werk? Niet omdat zij de oplossingen aandragen maar doordat de oplossing zich aan ons presenteert via de vragen die zij ons stellen.

Ik ben geraakt door ervaring van Mijke. Ik ben geraakt omdat ik altijd die gezinsvoogd zal zijn, ongeacht het feit dat ik nu een ander vak uitoefen. Nog steeds kijk ik af en toe achterom en vraag ik mij af of de keuzes die ik heb gemaakt in mijn werk als gezinsvoogd de ‘goede’ zijn geweest. Heb ik als mens gewerkt of alleen als hulpverlener. Heb ik de juiste zaadjes geplant die tot bloei hebben kunnen komen? Ik heb in ieder geval gestreefd naar het goede doen voor alle betrokkenen. Ik hoop met mijn missie op een andere manier te kunnen bijdragen aan de Jeugdzorg, zodat alle Mijkes die door omstandigheden een beroep ons doen, de best mogelijke oprechte zorg kunnen krijgen. 

The perfect match?!

Precies 10 jaar geleden kwam ze. De gezinsvoogd van het toen nog zo geheten Bureau Jeugdzorg om wie ik zelf verzocht had. ‘Nu zou het goed komen’, dacht ik. Niks was minder waar. Er was geen klik, geen interesse, zij ergerde zich aan mijn hbo-niveau en vakjargon die ik (ook) gebruikte omdat ik in de psychiatrie werkte. Mijn emoties die ik had over de veiligheid van mijn dochter en over de moeilijke relatie met haar vader moest ik maar bij de psycholoog kwijt, niet bij haar. En zo kan ik nog wel even doorgaan met een aantal voorbeelden. Dit was geen perfect match tussen mij als cliënt en de hulpverlener. Ik denk er nog vaak aan terug en heb kortgeleden de klachtenbrief van 6 A-4tjes weer eens gelezen die ik via het AKJ (Advies- en Klachtenbureau Jeugdzorg) onder de aandacht heb gebracht. Daarna nam zij afscheid van mijn ex, maar heb ik zelf nooit meer wat van haar gehoord …. Dat voelt nog altijd als niet afgerond, nog steeds. We hebben niet kunnen nabespreken, evalueren, relativeren, kunnen feedbacken, uitpraten, vergeven, whatever er nodig was om het goed af te sluiten.  

Hulpverlenerstaal. De taal die ik ook sprak en spreek. Als moeder, maar ook als werknemer in de psychiatrie destijds. De andere kant van de medaille kende ik daardoor al. Maar opeens had ik als moeder zelf een hulpverlener nodig omdat de veiligheid van mijn kind in het geding was. Ik wist de weg in de hulpverlening, ik had verwachtingen. En angsten. En emoties. Schaamte…. 

Ze stapte uit op de parkeerplaats voor mijn huis. Ik woonde één hoog en keek daardoor letterlijk op haar neer door het raam. Nu denk ik weleens: ‘was dat symbolisch? ‘Want zij liet merken dat ze op míj neer keek. Ik voelde het, al vanaf de eerste minuut. De klachtenregeling was het eerste pakketje aan folders dat ze binnen 5 minuten onder mijn neus legde. ‘Eigen schuld’, denk ik nu… ik heb er goed gebruik van gemaakt door die 6 A4tjes aan klachten te schrijven. En haar daarin te vertellen hoe ik het ervaarde als moeder, dat zij nódig was in ons leven, omdat het me niet lukte, maar er niet was. En er dus ook niet in kwam.  

Wie wil je zijn als hulpverlener? Wat neem je mee vanuit jezelf, je opvoeding, eigen normen en waarden? Hoe verplaats je je in een ander? Wat wil je over jezelf vertellen om aansluiting te vinden en wat niet? Waar liggen je grenzen en wat wil je wel of niet van de ander weten?  

En als je hierop antwoorden hebt, hoe blijf je dan die hulpverlener die je wil zijn? Wat maakt de hulpverlener een fijne en betrokken hulpverlener? 

In het spiegelproject van House of Professionals waarin ik nu de ervaringsdeskundige ben met ervaringswijsheid, ontmoette ik de hulpverlener die ik heb gecoacht. Ik heb vrijwillig gekozen om een spiegelaar te zijn voor een professional omdat ik het belangrijk vind om mijn ervaringen te delen en vanuit mijn visie en nieuwsgierigheid de ander te bevragen. Ik merk mijn eigen nieuwsgierigheid op, mijn openheid, het werken vanuit mijn hart, wat zeker weten de openheid van de cliënt triggert!! Samen ontdek je weer nieuwe vragen, nieuwe wegen en kom je weer tot een andere weg om te bewandelen. Ik hoop dat ik de andere meegeef dat er altijd meerdere wegen zijn om je doel te behalen en als je blijft geloven in jezelf, je altijd komt waar je wil zijn of naar toe wilt. Door op deze manier een professional verder te helpen komt hij of zij ook weer verder met de cliënt die diegene als hulpverlener begeleidt. Door de neuzen dezelfde kant op te kunnen laten wijzen kun je de doelen die je samen opstelt ook werkelijk samen behalen!!  

Het Bewust Zijn van jezelf, de manier waarop je leeft, de dingen vóórleeft voor je kind(eren) en je omgeving, maakt je authentiek. Je laat zien wie je wil zijn, wat je wil zijn in het leven. Of je nu (pleeg)moeder bent, juf of hulpverlener…. Je neemt altijd jezelf mee!